Bài viết này tóm tắt và giải thích các quy định cốt lõi của Thông tư 27/2025/TT-BKHCN do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành. Thông tư này quy định rõ cấu trúc chuẩn của một bài báo khoa học, các nguyên tắc xét chọn minh bạch , và bộ tiêu chí 100 điểm để đánh giá, xếp hạng tạp chí. Đồng thời, văn bản cũng quy định phương pháp xếp loại chính thức dựa trên các chỉ số quốc tế như Impact Factor (IF) và CiteScore.
Để hiểu rõ các quy định này, trước hết cần nắm được phạm vi, đối tượng áp dụng và các định nghĩa pháp lý quan trọng.
Quy định chung bài báo Khoa học (Phạm vi, Đối tượng, Giải thích từ ngữ)
Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Thông tư 27
Thông tư này quy định chi tiết về việc xét chọn bài báo khoa học cùng các tiêu chí và phương pháp để đánh giá, xếp loại các tạp chí khoa học tại Việt Nam . Các quy định này áp dụng cho mọi tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động xét chọn bài báo khoa học, xuất bản, đánh giá, xếp loại tạp chí khoa học và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan tại Việt Nam.
Để áp dụng đúng, Thông tư giải thích rõ các thuật ngữ khoa học then chốt.
Giải thích các thuật ngữ khoa học quan trọng
- Bài báo khoa học: Là công trình trình bày kết quả của một nghiên cứu gốc hoặc một phân tích khoa học, được công bố trên một tạp chí khoa học có phản biện, nhằm đóng góp tri thức mới cho cộng đồng.
- Cơ sở dữ liệu trích dẫn khoa học (CSDL): Là một hệ thống lưu trữ dữ liệu thư mục và các trích dẫn của bài báo khoa học, cho phép truy vết các mối quan hệ trích dẫn giữa các bài báo, tác giả, và tạp chí.
- Chuẩn trích dẫn quốc tế: Thông tư công nhận các chuẩn quốc tế phổ biến như APA, IEEE, Chicago, và Vancouver, quy định cách trích dẫn và trình bày tài liệu tham khảo để đảm bảo tính thống nhất và minh bạch.
- DOI (Digital Object Identifier): Là một mã định danh số duy nhất được gán cho mỗi bài báo khoa học nhằm xác định và dẫn chiếu chính xác bài báo đó trên môi trường điện tử.
Một trong những quy định quan trọng nhất là nghĩa vụ công khai thông tin bài báo.
Quy định về công khai bài báo khoa học
Các tạp chí khoa học có trách nhiệm cập nhật thông tin thư mục của bài báo lên Hệ thống thông tin quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày được phát hành.
Đặc biệt, việc cập nhật thông tin toàn văn là bắt buộc đối với các bài báo khoa học sử dụng ngân sách nhà nước hoặc các bài báo đăng trên tạp chí có sử dụng ngân sách nhà nước. Thông tư cũng khuyến khích các tạp chí không sử dụng ngân sách nhà nước tự nguyện cập nhật toàn văn bài báo khoa học lên hệ thống này.
Việc công khai này áp dụng cho các bài báo đã qua xét chọn. Chương II của Thông tư quy định rõ các tiêu chuẩn và cấu trúc của một bài báo khoa học.
Tiêu chuẩn và Cấu trúc của Bài báo Khoa học (Chương II)
3 Nguyên tắc xét chọn bài báo khoa học
Để được xét chọn, một bài báo khoa học phải tuân thủ 3 nguyên tắc cốt lõi sau:
- Nội dung bài báo phải đảm bảo tính học thuật, hợp pháp và bắt buộc phải được kiểm tra bằng các công cụ kiểm tra đạo văn.
- Phải tuân thủ tuyệt đối các quy định về liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp.
- Phải tuân thủ đúng thể lệ đăng bài viết do tạp chí khoa học đó quy định.
Sau khi qua vòng xét chọn, bài báo phải tuân thủ một cấu trúc nội dung chuẩn.
Cấu trúc cơ bản của một bài báo khoa học chuẩn
Thông tư 27 quy định cấu trúc cơ bản của một bài báo khoa học phải bao gồm các thành phần sau:
- Tiêu đề (bằng tiếng Việt và tiếng Anh).
- Tác giả/Nhóm tác giả và thông tin liên hệ.
- Tóm tắt (bằng tiếng Việt và tiếng Anh).
- Từ khóa (bằng tiếng Việt và tiếng Anh).
- Giới thiệu/Đặt vấn đề.
- Vật liệu và/hoặc phương pháp nghiên cứu.
- Kết quả và thảo luận.
- Kết luận.
- Phụ lục (nếu có).
- Tuyên bố về đóng góp khoa học (nếu có).
- Cam kết về mâu thuẫn lợi ích (nếu có).
- Lời cảm ơn (đối với cơ quan tài trợ, tổ chức, cá nhân liên quan nếu có) .
- Tài liệu tham khảo (bắt buộc theo một trong các chuẩn quốc tế như APA, IEEE, Chicago, Vancouver).
Căn cứ vào cấu trúc này, các tạp chí sẽ ban hành quy định cụ thể của riêng mình. Thông tư cũng đặc biệt khuyến khích việc xuất bản bài báo khoa học bằng tiếng Anh (có đính kèm phụ lục tiêu đề, tóm tắt, từ khóa bằng tiếng Việt) nhằm phục vụ cho quá trình xếp hạng quốc tế.
Một thành phần then chốt trong cấu trúc này là hệ thống trích dẫn, vốn được quy định rất chi tiết.
Quy định về Trích dẫn khoa học và Cơ sở dữ liệu trích dẫn
Chỉ số trích dẫn khoa học và số lượng khai thác bài báo sẽ được dùng làm căn cứ để đánh giá và xếp loại tạp chí. Một yêu cầu quan trọng là các trích dẫn khoa học trong bài báo phải được xác thực thông qua mã định danh số DOI.
Cơ sở dữ liệu trích dẫn khoa học quốc gia được xây dựng nhằm thu thập, lưu trữ, phân tích và cung cấp thông tin về chất lượng bài báo khoa học. CSDL này sẽ bao gồm:
- Thông tin về bài báo: Tên bài viết, tên tác giả, mã ORCID (nếu có), nơi làm việc, từ khóa, tạp chí công bố, năm công bố, danh mục trích dẫn…..
- Thông tin về tạp chí: Tên tạp chí, cơ quan chủ quản, mã số ISSN/e-ISSN, ngôn ngữ, hệ số ảnh hưởng, chỉ số CiteScore, FWCI…..
Một trích dẫn chỉ được ghi nhận trong CSDL khi đáp ứng các điều kiện:
- Xuất hiện trong phần tài liệu tham khảo của bài viết, có định dạng trích dẫn theo chuẩn quốc tế (APA, IEEE…).
- Có khả năng kiểm tra, đối chiếu và xác thực bằng công cụ phân tích học thuật hoặc nền tảng quản lý điện tử .
CSDL trích dẫn này sẽ là căn cứ để tính toán các chỉ số ảnh hưởng (IF, CiteScore) , hỗ trợ phân tích xu hướng nghiên cứu , và cung cấp dữ liệu phục vụ quy hoạch, phát triển hệ thống tạp chí khoa học Việt Nam.
Từ cơ sở dữ liệu trích dẫn này, Bộ KH&CN đưa ra bộ tiêu chí 100 điểm để đánh giá các tạp chí.
Tiêu chí Đánh giá Tạp chí Khoa học Việt Nam (Thang điểm 100)
Nguyên tắc đánh giá tạp chí
Quá trình đánh giá tạp chí phải đảm bảo tính khoa học, khách quan, minh bạch và công bằng. Việc đánh giá dựa trên các tiêu chí quy định tại Nghị định số 262/2025/NĐ-CP và được thực hiện định kỳ hằng năm hoặc đột xuất theo yêu cầu.
Thang điểm 100 được phân bổ qua 6 nhóm tiêu chí chi tiết.
Phân tích 6 Tiêu chí đánh giá tạp chí khoa học (Tổng 100 điểm)
- Tiêu chí về nội dung học thuật (25 điểm):
- Có trên 75% tổng số bài là bài nghiên cứu học thuật, bài tổng quan, hoặc trao đổi/phản biện học thuật (15 điểm).
- Sử dụng hệ thống trích dẫn và tài liệu tham khảo theo chuẩn quốc tế (APA, IEEE, v.v.) (5 điểm).
- Tất cả bài báo có tiêu đề, tóm tắt, và từ khóa bằng tiếng Anh (5 điểm).
- Tiêu chí về Hội đồng biên tập (15 điểm):
- Có ít nhất 50% thành viên Hội đồng biên tập là chuyên gia độc lập (không thuộc cơ quan chủ quản của tạp chí) (5 điểm).
- Công khai thành phần và trình độ chuyên môn của Hội đồng biên tập (7 điểm) .
- Có thành viên là chuyên gia quốc tế có chuyên môn phù hợp (3 điểm).
- Tiêu chí về quy trình bình duyệt (20 điểm):
- Quy trình tiếp nhận, phản biện, và quyết định phải minh bạch, được công bố công khai trên website (8 điểm).
- Công khai chính sách thu phí hoặc không thu phí xử lý, xuất bản bài báo (2 điểm).
- Bắt buộc áp dụng phản biện kín và có tối thiểu 02 phản biện độc lập cho mỗi bài báo (10 điểm) .
- Tiêu chí về chuẩn mực xuất bản (10 điểm):
- Thực hiện đúng tần suất xuất bản đã đăng ký và có mã số ISSN hợp lệ; có quy định về chuẩn mực xuất bản theo thông lệ quốc tế (5 điểm).
- Có chính sách công khai về phát hiện đạo văn, xử lý rút bài, xung đột lợi ích và bản quyền (5 điểm) .
- Tiêu chí về minh bạch và khả năng truy cập (10 điểm):
- Có trang thông tin điện tử (website) cập nhật đầy đủ thông tin (tôn chỉ, hội đồng biên tập, chính sách phản biện, quy định nộp bài, v.v.) (5 điểm).
- Đăng tải bài báo dạng toàn văn, có tóm tắt, từ khóa, và mã số DOI (nếu có) (5 điểm).
- Tiêu chí về chỉ mục (20 điểm):
- Tạp chí bắt buộc phải được chỉ mục trên Hệ thống thông tin quốc gia về khoa học, công nghệ VÀ/HOẶC một trong các cơ sở dữ liệu khoa học quốc tế uy tín như Scopus/WoS (20 điểm).
Việc đạt điểm cao là chưa đủ, tạp chí còn phải thỏa mãn các điều kiện tiên quyết.
Điều kiện để tạp chí được công nhận đạt tiêu chuẩn khoa học
Một tạp chí được công nhận là “đạt tiêu chuẩn khoa học” khi đáp ứng hai điều kiện:
- Đạt tổng điểm trên 75/100 điểm.
- Đồng thời, phải đáp ứng các tiêu chí bắt buộc tại điểm a (Nội dung học thuật), điểm c (Quy trình bình duyệt), và điểm e (Chỉ mục).
Những tạp chí đã đạt tiêu chuẩn khoa học sẽ tiếp tục được phân loại dựa trên các chỉ số ảnh hưởng quốc tế.
Phương pháp Xếp loại Tạp chí Khoa học (Chương III)
Việc xếp loại này chỉ được thực hiện đối với các tạp chí thuộc cùng lĩnh vực chuyên ngành đã được công nhận đạt tiêu chuẩn khoa học.
Phương pháp xếp loại dựa trên hệ số ảnh hưởng
Các tạp chí khoa học sẽ được xếp loại dựa trên hệ số ảnh hưởng. Hệ số ảnh hưởng (Impact Factor – IF) được định nghĩa là tổng số trích dẫn trong năm hiện tại của các bài báo xuất bản trong vòng 02 năm trước đó, chia cho tổng số bài báo được xuất bản trong hai năm đó.
Công thức tính hệ số ảnh hưởng (IF):
Ngoài IF, Thông tư cũng công nhận các chỉ số bổ sung quan trọng khác.
Các chỉ số xếp loại bổ sung
Việc xếp loại có thể dựa trên một số chỉ số khác như:
- Chỉ số CiteScore (Điểm trích dẫn): Phản ánh số trích dẫn trung bình cho mỗi bài báo. Chỉ số này được tính dựa trên số lần trích dẫn trong 04 năm, chia cho số lượng bài báo được xuất bản trong cùng giai đoạn 04 năm đó .
- Chỉ số FWCI (Trọng số trích dẫn theo lĩnh vực): Đây là tỷ lệ giữa số trích dẫn thực tế mà một bài báo nhận được so với số trích dẫn kỳ vọng (trung bình) của các bài báo tương đương (cùng lĩnh vực, cùng loại hình, cùng thời gian).
- FWCI = 1: Bài báo có mức trích dẫn ngang trung bình ngành.
- FWCI>1: Bài báo có mức trích dẫn cao hơn trung bình ngành.
- FWCI < 1: Bài báo có mức trích dẫn thấp hơn trung bình ngành.
Kết quả của việc đo lường các chỉ số này sẽ quyết định thứ hạng của tạp chí.
Kết quả xếp loại
Việc xếp loại được quy định rõ ràng:
- Các tạp chí được chỉ mục trong Scopus và Web of Science (WoS) thì đương nhiên được xếp Loại 1.
- Các tạp chí còn lại sẽ được phân vào Loại 2, Loại 3, Loại 4 dựa trên các chỉ số ảnh hưởng kể trên.
Cuối cùng, Thông tư quy định rõ về thời điểm áp dụng và trách nhiệm công bố các kết quả này.
Hiệu lực và Trách nhiệm thi hành Thông tư
Hiệu lực thi hành
Thông tư 27/2025/TT-BKHCN có hiệu lực thi hành chính thức kể từ ngày 15 tháng 12 năm 2025.
Công bố kết quả đánh giá, xếp loại
Bộ Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm lập danh mục các tạp chí khoa học của Việt Nam và tổ chức đánh giá để ban hành “Danh mục tạp chí đạt tiêu chuẩn khoa học Việt Nam” trước ngày 30/4 hằng năm.
Kể từ năm 2027, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiến hành xếp loại các tạp chí trong danh mục này và công bố kết quả xếp loại cũng trước ngày 30/4 hằng năm. Các danh mục và kết quả này sẽ được công khai trên Hệ thống thông tin quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Trách nhiệm thi hành
Các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, cùng các tổ chức và cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Thông tư này. Bộ Khoa học và Công nghệ giao cơ quan thực hiện chức năng thông tin, thống kê và đánh giá khoa học thuộc Bộ tổ chức thực hiện Thông tư này.
Dưới đây là phần giải đáp một số câu hỏi thường gặp về quy định mới này.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
Tạp chí khoa học Việt Nam có bắt buộc phải có trong Scopus/WoS không?
Không bắt buộc. Theo tiêu chí 6 (20 điểm), tạp chí chỉ cần được chỉ mục trên “Hệ thống thông tin quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” hoặc một trong các cơ sở dữ liệu “Scopus/WoS” là đã có thể đạt điểm tối đa cho tiêu chí này. Tuy nhiên, các tạp chí có trong Scopus/WoS sẽ đương nhiên được xếp Loại 1 khi phân loại.
Bài báo khoa học không sử dụng ngân sách nhà nước có phải công khai toàn văn không?
Không bắt buộc. Thông tư 27 quy định trách nhiệm cập nhật toàn văn chỉ áp dụng “đối với bài báo khoa học sử dụng ngân sách nhà nước”. Các tạp chí và bài báo không sử dụng ngân sách nhà nước được “khuyến khích” cập nhật toàn văn, nhưng đây không phải là yêu cầu bắt buộc.
Làm thế nào để một tạp chí được công nhận đạt tiêu chuẩn khoa học?
Tạp chí phải đạt trên 75/100 điểm theo 6 tiêu chí đánh giá VÀ đồng thời phải đáp ứng đủ 3 tiêu chí bắt buộc về: Nội dung học thuật (tiêu chí 1), Quy trình bình duyệt (tiêu chí 3), và Chỉ mục (tiêu chí 6).
Chỉ số Impact Factor (IF) và CiteScore khác nhau như thế nào?
Sự khác biệt chính là cửa sổ thời gian trích dẫn. Impact Factor (IF) của Clarivate tính trích dẫn trong 02 năm trước đó. Ngược lại, CiteScore của Scopus tính trích dẫn trong 04 năm trước đó.
